W dokumentach historycznych nazwa miejscowości podawana jest różnie: Barenwald, Berwald, Bergwald czy Barwałd. Większość autorów tłumaczy nazwę Barwałd (z niemiecka der Bar-niedźwiedź, der Wald - las) jako Niedźwiedzi Las. Być może od „Beer" (jagoda) i „der Wald" (las).
Istnieje także spolszczenia nazwy „Bar”, które ze starosłowiańskiego wyrażenia „Var” oznacza twierdze graniczną.
Także nazwę miejscowości można wiązać z imieniami: Barvaldus, Bervoldus, Berwold spotykanymi wśród rycerstwa polskiego w średnich wiekach.
Być może Barwałd był lokowany przez jakiegoś Bervalda, bądź teren ten mógł być nadany jakiemuś książęcemu słudze lub rycerzowi o tym imieniu.
Barwałd jako nazwa osady pojawia się w 1361 r. w dokumencie lokacyjnym, kiedy książę oświęcimski Jan Scholastyk nadał Hansilowi vel Hankonowi synowi Wernera de Hopnewald sołectwo dla założenia wsi na 50 łanach nad rzeką Kleszcze. Najwcześniejszym dokumentem, w którym pojawia się nazwa Barwałd jest dokument dotyczący opłat kościelnych zwanej świętoplerzem. Nosi on tytuł: „Liber rationis decimeasexennalis per Clementem PR V in concilo Viennensi impositae in Polonia collectae MCCCXXVI et seqq." W dokumencie tym wymieniono, że pleban Barwałdzki o imieniu Johanes pobierał daninę.
Podział Barwałdu na: Górny, Średni i Dolny znany jest od dawna,
ale datę trudno ustalić. Już w 1529 r. wymieniono Barwalth Superior, Barwalt Media Barwalth Interior (po łacinie: superior - wyższy, medius - średni, środków inferior - niższy, dolny).
Miejscowość leży w południowej Małopolsce pomiędzy Wadowicami a Kalwarią Zebrzydowską.
Jej współrzędne geograficzne wynoszą: 49° 52' N i 19° 38' E. Barwałd położony jest w dorzeczu Skawy, w dolinie potoku zwanego Kleczanką, gdzie Karpaty opadają ku Wiśle, a Beskid Makowski przechodzi w Pogórze Wielickie.
Krajobraz Barwałdu, jak wiele innych okolicznych miejscowości jest bardzo malowniczy.
Jest to teren pagórkowaty, porozcinany dolinami .
Miejscowość leży u podnóża Góry Żar (527m n.p.m.), na wzniesieniach „Ostrej Góry" i Kamieńca oraz w dnie niecki. Deniwelacje terenu sięgają ok. 130 m.
W krajobrazie wsi dominują pola uprawne; lasy zajmują środkowo- wschodnią część miejscowości.
Na terenie Barwałdu Górnego znajduje się zespół szkół, remiza strażacka kościół parafialny pod wezwaniem Miłosierdzia Bożego, przystanek kolejowy przy trasie kolejowej Wadowice - Kalwaria, punkty handlowo gastronomiczne.
Historia OSP w Barwałdzie sięga 1920 roku, kiedy to wyłoniła się grupa strażaków ochotników. Obecna remiza została oddana do użytku w 1969 roku. Budynek straży służy nie tylko do przechowywania wozów bojowych i sprzętu ale także jest miejscem organizowania wesel i innych uroczystości wiejskich.
Przez wiele lat mieszkańcy Barwałdu Górnego należeli do parafii św. Erazma w Barwałdzie Dolnym. Z inicjatywy ks. Jana Dubiela w 1982 powołano Społeczny Komitet Budowy, którego celem była zbiórka pieniędzy oraz uzyskanie zezwolenia na budowę nowej świątyni. W 1993 roku ks. bp Kazimierz Nycz wmurował kamień węgielny a 2 lata później ks. Kardynał Franciszek Macharski poświęcił nowy kościół pod wezwaniem Miłosierdzia Bożego. Na terenie miejscowości znajduje sie wiele kapliczek i krzyży przydrożnych.
